نمونه قرارداد اجاره وسیله نقلیه (مناسب برای شرکتها)

این قرارداد در تاریخ فی مابین خانم/آقای/شرکت به نمایندگی به موجب معرفی نامه/ حکم کارگزینی شماره مورخ به عنوان متعهد له از یک طرف و خام/آقای/شرکت شماره شناسنامه / ثبت صادره از / ثبت شده در به نمایندگی که طبق آگهی شماره روزنامه رسمی معرفی گردیده است و در این قرارداد متعهد نامیده می شود . طبق شرایط ذیل منعقد می گردد و طرفین ملزم به کلیه مفاد آن می باشد.

ماده 1- موضوع قرارداد

عبارت است از تهیه و اعزام دستگاه اتومبیل / شماره شهربانی با راننده ذی صلاح / بدون راننده جهت انجام وظیفه تحت نظر امر

ماده 2- مدت قرارداد

مدت کل قرارداد روز / ماه از تاریخ الی تاریخ و طبق برنامه زمان بندی ذیل انجام خواهد شد :

ماده 3-امور مالی و مبلغ قرارداد

الف : مبلغ کل : مبلغ کل قطعی / تقریبی موضوع قرارداد به حروف به عدد ریال و به شرح ذیل می باشد :

1- نوع وسیله نقلیه : از قرار هر روز / ساعت کاری ریال

2- راننده پایه 1 از قرار هر روز / ساعت کاری ریال

3- راننده پایه 2 از قرار هر روز / ساعت کاری ریال

ب: پیش پرداخت : متعهد له قبول کرد مبلغ ریال به عنوان پیش پرداخت در قبال اخذ تضمین معتبر در اختیار متعهد قرار دهد .

ج : نحوه پرداخت : اسناد و صورت وضعیت های مربوط به هر قسمت از موضوع قرارداد در هر مرحله توسط متعهد ارائه و پس از تنظیم صورت جلسه لازم پس از کسر درصد بابت پیش پرداخت (در صورتی که چنین پرداختی صورت گرفته باشد ) و هرگونه کسور قانونی ظرف مدت روز از تاریخ ارائه اسناد پرداخت می شود.

ماده 4- تضمین حسن انجام کار

متعهد مبلغ ریال معادل در صد بهای قرارداد به صورت تضمین نامه بانکی / سفته به عنوان تضمین حسن انجام کار به متعهد له تحویل می دهد و در صورت انجام تعهدات از سوی متعهد حداکثر تا مدت روز پس از پایان قرارداد توسط متعهد ، تضمین مذکور مسترد خواهد شد .

ماده 5- کسور قانونی

پرداخت هر گونه عوارض و مالیات و بیمه و سایر حقوق دولتی به عهده متعهد می باشد.

ماده 6- مواد اولیه

الف : نوع و مقدار و ارزش موادی که از سوی متعهد له به طور همکاری / الزامی از طریق در اختیار متعهد قرار می گیرد ، به شرح زیر می باشد :

ب: متعهد موظف است مواد مذکور را عینا ً در موضوع قرارداد مصرف نموده و مازاد را عیناً به متعهد له مسترد نماید و چنانچه بابت آن وجهی پرداخته باشد متعهد له مبلغ مزبور را به وی مسترد می نماید.

ماده 7- تاخیرات

متعهد موظف است موضوع تعهد را در زمان مقرر در ماده 2 همین قرارداد انجام دهد و در صورت تاخیر متعهد له بابت هر روز / ساعت تاخیر معادل ریال از محل مطالبات و تضمین حسن انجام کار و سایر اموال متعهد راساً وصول خواهد نمود . چنانچه مدت تاخیر از روز ، ساعت تجاوز نماید ، متعهد له مختار است قرارداد را فسخ و به هر نحوی که مقتضی بداند نسبت به انجام موضوع قرارداد اقدام نماید .

در این صورت اگر متعهد له متحمل خسارتی بشود ، خسارت مزبور را به تشخیص خود از محل تضمین حسن انجام کار و سایر مطالبات و اموال متعهد راساً وصول خواهد نمود.

ماده 8- انتقال به غیر و عدم افشاء مفاد قرارداد

متعهد به هیچ وجه حق انتقال تمام یا قسمتی از موضوع قرارداد را بدون موافقت کتبی متعهد له به غیر نداشته و نیز بدون مجوز کتبی حق ندارد هیچ یک از مفاد قرارداد را در طول اجرا و پس از اتمام آن فاش نماید.

ماده 9- تغییرات میزان کار

متعهد له می تواند با شرایط همین قرارداد تا حدود 25 % موضوع معامله را کاهش یا افزایش دهد که در این صورت به همان میزان مدت قرارداد نیز تغییر خواهد کرد و در هر حال مراتب باید حداقل روز مانده به پایان مدت قرارداد به متعهد ابلاغ گردد.

ماده 10- فورس ماژور (قوه قاهره )

در صورت بروز هر گونه حادثه که خارج از حیطه اقتدار متعهد برای انجام تعهد باشد ، متعهد باید بلافاصله مدارک مثبته خود را به متعهد له ارائه نماید تا در صورت قبول مشار الیه با توافق طرفین در خصوص مورد ، اتخاذ تصمیم شود.

ماده 11- تائیدات و تعهدات طرفین

1-11- متعهد اعلام نمود که دارای گواهینامه معتبر رانندگی پایه می باشد و نیز از صحت جسمی . روانی لازم برای رانندگی برخوردار می باشد .

2-11- متعهد اعلام نمود که وسیله نقلیه مورد استفاده را همیشه به موقع بررسی و در صورت بروز عیب و نقص تعمیر خواهد نمود و در هر حال خرابی وسیله نقلیه فورس ماژور محسوب نمی شود .

3-11- متعهد اعلام نمود مشمول اصل 141 قانون اساسی و ممنوعیت مذکور در قانون منع مداخله کارکنان دولت در معاملات دولتی مصوب 22/10/1337 نمی باشد و تعهد نمود تا پایان انجام قرارداد به هیچ عنوان اشخاص مزبور را در موضوع قرارداد سهیم و ذینفع نکند و در صورتی که خلاف آن محرز گردد ، متعهد له حق دارد برابر ماده 12 عمل نماید .

4-11- مسئولیت ناشی از تصادفات و حوادث در حین انجام موضوع قرارداد همگی بر عهده متعهد بوده و متعهد له در برابر متعهد و اشخاص ثالث اعم از دولتی و یا غیر دولتی هیچ گونه مسئولیتی نخواهد داشت و خسارت ناشی از تصادفات اعم از آنکه متعهد مقصر باشد یا نباشد ، در مورد خود وسیله نقلیه اش و نیز سر نشین ها و اشخاص و اموال و لوازم طرف مقابل همگی بر عهده متعهد است و متعهد له هیچ گونه مسئولیتی در این مورد ندارد .

5-11- چنانچه متعهد در حین انجام موضوع قرارداد مرتکب تخلف قانونی گردد ، شخصاً مسئول است و متعهد له هیچ گونه مسئولیتی از این حیث بر عهده ندارد .

6-11- متعهد موظف است وسیله نقلیه اش را بیمه دیه و حوادث و سر نشین بنماید.

ماده 12- فسخ قرارداد :

عدم اجرای هر یک از موارد این قرارداد تخلف محسوب شده در این صورت متعهد له حق خواهد داشت ضمن فسخ قرارداد طبق ماده 3 عمل نماید .

تبصره : در هر حال متعهد له می تواند در هر مرحله از انجام موضوع قرارداد با روز اعلام قبلی با صلاحدید خود قرارداد را به طور یک جانبه فسخ نماید و در این صورت متعهد حق هیچ گونه اعتراضی نداشته و امور مالی قرارداد بر اساس ماده 3 قرارداد صورت خواهد گرفت.

ماده 13- حل اختلاف :

در صورت بروز هر گونه اختلافی در اجرای قرارداد یا تعبیر و یا تفسیر آن ، موضوع به ارجاع می شود و نظر مرجع مذکور قطعی و برای طرفین لازم الاجراء می باشد . ضمناً متعهد موظف است تا رفع اختلاف ، تعهداتی را که به موجب قرارداد به عهده دارد انجام دهد والا متخلف محسوب و با وی طبق ماده 12 رفتار خواهد شد.

ماده 14- سایر شروط :

ماده 15- اقامتگاه

اقامتگاه متعهد :

اقامتگاه متعهد له

تبصره (1) : طرفین قرارداد متعهد هستند در صورت تغییر آدرس حداکثر ظرف ده روز نشانی جدید خود را کتباً به اطلاع یکدیگر برسانند ، در غیر این صورت کلیه مراسلات ، آگهی ها و اخطار های قانونی به آدرس سابق نافذ معتبر خواهد بود .

تبصره (2): این قرارداد در ماده و تبصره و با حذف مواد در سه نسخه به اعتبار واحد تنظیم و مبادله گردید .

امضاء نماینده متعهد امضاء نماینده متعهد له

.

نمونه قرارداد خرید و فروش خودرو (اقساطی)

ماده 1 : طرفین قرارداد

1-1- فروشنده/فروشندگان ........................ فرزند ............. به شماره شناسنامه ............... صادره از .................. کدملی .................. متولد ............... ساکن ...................................................... تلفن ....................... راسا یا با وکالت/قیمومیت/ولایت/وصایت ............................. فرزند .................... به شماره شناسنامه ........................ متولد ............................. بموجب ..........................

۱-۲ - خریدار/خریداران ............................ فرزند .............. به شماره شناسنامه ....................صادره از ...............کدملی ..................... متولد .............. ساکن ................................ تلفن .............. راسا یا با وکالت/قیمومیت/ولایت/وصایت ............................. فرزند .................... به شماره شناسنامه ........................ متولد ............................. بموجب ..........................

ماده 2: موضوع و مشخصات مورد معامله

عبارتست از انتقال ......................... دانگ یکدستگاه ......................... از نوع ............... مدل ............................... سیستم ................ رنگ ..................... سیلندر .......................... شماره راهنمایی و رانندگی ........................................ شماره شاسی ............................................... شماره موتور ............................................. که با تمام تجهیزات، متعلقات و منصوبات آن از قبیل ........................... در آن می باشد.

ماده 3 : ثمن معامله

۳-۱ - ثمن معامله به طور مقطوع بعدد ( ................................ ریال ) و با حروف ( ............................. ریال ) تعیین گردید. که به صورت اقساط و به شرح زیر پرداخت خواهد شد.

۳-۲ - مبلغ ................... ریال معادل ............................ تومان از ثمن معامله به شرح نقداً / طی چک شماره ........................ عهده بانک ........... مورخ.............. از طرف خریدار به فروشنده پرداخت خواهد شد.

۳-۳ - مبلغ ................... ریال معادل ............................ تومان از ثمن معامله به شرح نقداً / طی چک شماره ........................ عهده بانک ........... مورخ.............. از طرف خریدار به فروشنده پرداخت خواهد شد.

۳-۴ - مبلغ ................... ریال معادل ............................ تومان از ثمن معامله به شرح نقداً / طی چک شماره ........................ عهده بانک ........... مورخ.............. از طرف خریدار به فروشنده پرداخت خواهد شد.

۳-۵ - مبلغ ................... ریال معادل ............................ تومان از ثمن معامله به شرح نقداً / طی چک شماره ........................ عهده بانک ........... مورخ.............. از طرف خریدار به فروشنده پرداخت خواهد شد.

ماده 4 : شرایط معامله

۴-۱ طرفین متعهد شدند جهت تنظیم سند ، طبق قرارداد در تاریخ به حروف ............................به همراهی یکدیگر به مرکز تعویض پلاک مراجعه کنند و در تاریخ ................ در دفتر اسناد رسمی شماره .............................. حاضر شوند و فروشنده متعهد گردید سند را به نام خریدار یا هر کس که خریدار معرفی نماید انتقال دهد . در ضمن ، اجرای تعهد ( تنظیم سند ) از طرف فروشنده بنام منتقلٌ الیه بعدی ، منوط به احراز انتقال از طریق ارائه قرارداد می باشد و در صورت عدم حضور هر یک از طرفین در دفتر خانه اسناد رسمی مربوطه ، گواهی سر دفتر مثبت تخلف نامبرده می شود .

۴-۲ - عدم ارائه مستندات و مدارک لازم جهت تنظیم سند از طرف فروشنده و عدم پرداخت ثمن توسط خریدار ، در حکم عدم حضور است و سر دفتر در موارد مذکور به تقاضای ذینفع مجاز به صدور گواهی عدم حضور می باشد .

۴-۳ - مورد معامله با تمام لوازم موجود و اسناد و مدارک ، با رؤیت کامل فنی ، بدنه ، توسط خریدار و یا کارشناس منتخب وی صورت گرفت و از کمیت و کیفیت آن آگاه می باشد .

4-4- مسئولیت هر گونه تخلف اعم از راهنمایی و رانندگی ، کیفری و مدنی که با استفاده از مورد معامله تا زمان تحویل ، به وقوع پیوسته باشد بعهده فروشنده است .

۴-۵ - هزینه های نقل و انتقال اعم از دارایی و عوارض شهرداری بعهده فروشنده ، حق الثبت و حق التحریر بعهده ............................... می باشد.

۴-۶ - کلیه خیارات از جمله خیار غبن به هر عنوان ادعا و به هر میزان با اقرار طرفین و با علم و اطلاع کامل نسبت به عرف بازار اسقاط گردید . موارد تقلب و تدلیس از این موضوع مستثنی است .

۴-۷ - در صورتیکه معلوم گردد مورد معامله به هر علتی غیر از عامل قوه قاهره مانند مصادره ، رهن ، عملیات اجرایی دادگستری یا اجرای اسناد رسمی ، مستحق للغیر و یا غصبی بودن ، قانوناً قابل انتقال به خریدار نبوده ، فروشنده موظف است کلیه هزینه هایی راکه خریدار متقبل شده ، پرداخت نموده و مبلغ به حروف ( ............................................. ریال ) به عنوان خسارت عدم انجام تعهد به وی پرداخت و ثمن دریافتی را با احتساب خسارت قانونی مسترد نماید .

۴-۸ - مورد معامله و کلیه اوراق و مستندات در تاریخ با حروف ........................... ساعت ................................ تسلیم خریدار شد/ خواهد شد.

۴-۹ - در صورت عدم حضور هر یک از طرفین برای تنظیم سند در دفترخانه اسناد رسمی تعیین شده ، ممتنع از حضور ، مکلف است به ازای هر روز تاخیر مبلغ باحروف ( ...............ریال ) بعنوان خسارت تاخیر اجرای تعهد در وجه طرف مقابل پرداخت نماید. خسارت مذکور مستقل از تعهد اصلی بوده و با آن قابل جمع است.

۴-۱۰ - چک ها و یا سفته ها در حکم ثمن معامله می باشد در صورتیکه پرداخت .................... قسط از اقساط بصورت متوالی از طرف خریدار به تاخیر افتد فروشنده حق دارد معامله را فسخ و وسیله نقلیه را مسترد نماید. خریدار در صورت استنکاف از استرداد مورد معامله ملزم و متعهد به تحویل مورد معامله و جبران خسارت وارده می باشد و در صورتیکه مورد معامله به هر علتی تلف شده باشد خریدار مسئول پرداخت خسارت وارده خواهد بود . جبران خسارت پس از کسر میزان مبالغ پرداختی بوده و مبنای قیمت مورد معامله به نرخ روز بازار محاسبه می گردد.

۴-۱۱ - پس از پرداخت آخرین قسط فروشنده موظف است سند را به نام خریدار انتقال دهد.

محل امضاء و اثر انگشت فروشنده/فروشندگان نام و نام خانوادگی و محل امضاء و اثر انگشت شاهد نخست

محل امضاء و اثر انگشت خریدار/خریداران نام و نام خانوادگی و محل امضاء و اثر انگشت شاهد دوم

قرارداد اجاره وسایل نقلیه

موجر : آقای / خانم ..................................... فرزند ............................... بشماره شناسنامه ............. صادره از ..................... متولد ................... به شماره ملی ............... ساکن ................................................................................................... شغل .........................

مستأجر : آقای / خانم ................... فرزند .................. بشماره شناسنامه ........................ صادره از ................................. متولد ............................. به شماره ملی ............................ ساکن ............ ........................................................... شغل ...........

مورد اجاره : تمامی ششدانگ یکدستگاه اتومبیل سواری / غیر سواری / ماشین آلات کشاورزی و راهسازی از نوع ........................ به مدل ................. به سیستم ................. به شماره شناسه خودرو ..................... دارای موتور ................... بشماره شاسی ......... و برنگ ................... و به شماره نیروی انتظامی .................... ملکی موجر طبق سند ......................... و با جمیع متعلقات و لواحق و توابع و نمائات و لوازم آن و کارت شناسائی و کارت سوخت و بیمه نامه که صحیح و سالم به تصرف و قبض مستأجر جهت ..................... داده شد و وی اقرار به تصرف و قبض می نماید .

مدت اجاره : ............................ ابتداء از تاریخ تنظیم این سند .

مال الاجاره : مبلغ ................................... ریال برای تمامی مدت بالا از قرار ماهیانه ................................ریال که مستأجر موظف است در آخر هر ماه به موجر پرداخت نماید و رسید دریافت نماید در غیر این صورت ظرف ده روز از تاریخ سر رسید موجر حق فسخ مورد اجاره را خواهد داشت .

شروط : 1- مستأجر حق واگذاری مورداجاره را به غیر به هیچ وجه نداشته و ندارد . 2- تعمیرات کلی و جزئی مورد اجاره بعهده مستأجر است . 3- تهیه سوخت و عوارض سالیانه شهرداری و همچنین مالیات مشاغلی مورد اجاره (بداهتاً با توجه به نوع خودرو ) و پرداخت مخارج و هزینه های مربوطه در این خصوص در زمان و مدت اجاره به عهده مستأجر است . 4- موجر حق دارد هفته ای یکبار از مورد اجاره بازدید نماید و آن را چک بازرسی کند . 5- پرداخت کلیه جرائم و خلافی ها در زمان و مدت اجاره به عهده مستأجر است . 6- تمدید بیمه نامه های خودرو و انعقاد هر گونه قرارداد در خصوص بیمه خودرو به عهده مستأجر است و در این خصوص ضمن العقد موضوع سند ، نامبرده وکیل موجر جهت اخذ کلیه خسارات و غرامات بیمه ای نقداً یا بصورت دریافت چک از شرکت های بیمه ای و تنظیم و امضاء هر گونه سند در دفاتر اسناد رسمی می باشد . 7- پس از انقضاء مدت اجاره مستأجر موظف است خودرو را صحیح و سالم همراه با اخذ مفاصا حساب جرائم و خلافی ، شهرداری و مالیات مشاغلی « بداهتاً با توجه به نوع خودرو » به موجر تحویل نماید . 8- پس از انقضا مدت اجاره چنانچه مستأجر مورد اجاره را به موجر تحویل ننماید ، بایستی مبلغ .............................. ریال بعنوان اجرت المثل هر روز به موجر پرداخت نماید . 9- مستأجر می داند که ید او نسبت به مورد اجاره امانی است و مورد اجاره امانتاً در مدت اجاره تحویل وی شده است تا استیفاء منفعت نماید لذا نامبرده مسئول حفظ و نگهداری آن بوده و مسئولیت از بین رفتن احتمالی آن جزئاً یا کلاً به عهده وی بوده و می باشد .

بتاریخ ... / ... / ........ هجری شمسی .

تحصيل دارايي از طريق معاوضه

با توجه به توضيح نامناسب کتاب اصول حسابداري 2 در رابطه با فصل پنجم اين کتاب مبحث تعويض داراييها جا دارد جهت آشنايي بيشتر همکاران با فرايند حسابداري تعويض درايي ها به توضيحاتي در اين رابطه بپردازيد .

گاه اموال ، ماشين آلات و تجهيزات واحدهاي تجاري ديگر تحصيل مي شود . در برخي از اينگونه مبادلات با اينکه معاوضه اساساً غير يولي است اما ممکن است مبلغي جزيي به عنوان سرک نقدي يا قضاوت نقدي (Boot) دريافت يا پرداخت شود . قبل از انتشار استاندارد حسابداري براي مبادلات غير يولي (Accounting for Nonmonertury transactions ) معاوضه داراييها معمولاً به روشهاي زير در حسابها ثبت مي شد :

v    ارزش متعارف دارايي واگذار شده يا ارزش متعارف دارايي تحصيل شده و شناسايي کل سود و زيان معاوضه

v    ارزش دفتري دارايي واگذار شده بدون شناسايي سود يا زيان معاوضه

v    تعيين ارزش براي داراييها در تاريخ مبادلات و شناسايي کل سود يا زيان معاوضه

اين برخورد چند گانه ، حسابداري معاوضه داراييها را با اشکال رو به رو مي کرد تا اينکه استاندارد حسابداري شماره 29 APB29)) تحت عنوان حسابداري مبادلات غير پولي در سال 1973 به تصويب رسيد طبق اين استاندارد حسابداري مبادلات غير پولي همانند مبادلات پولي بايد بر پايه ارزش متعارف داراييها يا خدمات مورد مبادله باشد يعني بهاي تمام شده يک دارايي که درمعاوضه با دارايي ديگر تحصيل مي شود بايد بر مبناي ارزش متعارف دارايي وگذار شده ثبت و سود و زيان معاوضه نيز کلاً شناسايي شود .

در مواردي که ارزش متعارف داريي تحصيلي شده درمقايسه با ارزش متعارف دارايي واگذار شده مشخص تر باشد ارزش متعارف دارايي تحصيل شده بايد مبناي اندازه گيري بهاي تمام شده قرار گيرد . استاندارد مذبور اصل ارزش متعارف را درمورد معاروضه دارايي ها در دو مورد زير تعديل کرده و شناسايي سود و زيان را مجاز نشناخته است.

1. ارزش متعارف دارايي واگذار شده و ارزش متعارف دارايي تحصيل شده هيچ يک در حدي معقول قابل تعيين نباشد در اين صورت دارايي تحصيل شده به ارزش دفتري دارايي واگذار شده ثبت و سودي شناسايي نمي شود .

2. معاوضه دارايي ها به تکميل فرايند سود منجر نشود طبق اصل شناخت درآمد هنگامي که فرايند کسب سود کامل شده و مبادله انجام گرفته باشد ميتوان درآمد را شناسايي کرد در معاوضه دارايي ها زير فرايند کسب سود کامل نيست.

v  معاوضه دارايي ها ي مشابه : معاوضه دارايي هايي که در جريان عادي فعالتي هاي تجاري براي فروش نگهداري نمي شود با دارايي هاي مشابهي که به همان منظور نگهداري خواهد شد مانند معاوضه يک دستگاه کاميون کهنه با کاميون نو

v  معاوضه داراييهاي غير مشابه : معاوضه دارايي هايي که در جريان عادي فعاليت هاي تجاري براي فروش نگهداري مي شود با دارايي هاي مشابهي که به همان منظور نگهداري خواهد شد مانند معارضه کالا با کالا .

از آنجا که قواعد متفاوتي در مورد حسابداري معاوضه دارايي هاي غير مشابه و معاوضه دارايي هاي مشابه وجود دارد بنابراين حسابداري معاوضه دارايي ها به ترتيب در دو بخش جداگانه مطالعه مي شود .

v    حسابداري معاوضه دارايي هاي غير مشابه .

v    حسابداري معاوضه دارايي هاي مشابه .

معاوضه دارايي هاي غير مشابه Exchange of Dissimilar Assets

در صورتيکه کاربرد داريي هايي که معاوضه مي شود متفاوت مي باشد اين معاوضه از نظر مقاصد حسابداري غير مشابه محسوب مي شود در معاوضه دارايي هاي غير مشابه چون فرايند کسب سود کامل شده است دارايي هاي تحصيل شده بايد به ارزش متعارف دارايي واگذار شده ثبت و سود و زيان معاوضه کلاً شناسايي شود بهاي تمام شده دارايي تحصيلي شده و سود و زيان ناشي از معاوضه داريي هاي غير مشابه به ترتيب زير محاسبه ميشود :

محاسبه بهاي تمام شده دارايي تحصيل شده :

سرک نقدي پرداخت شده

                                                ±     ارزش متعارف دارايي واگذار شده = بهاي تمام شده داريي تحصيل شده

سرک نقدي دريافت شده

در مواردي که ارزش متعارف داريي واگذار شده به نحوي معقول قابل تعيين نباشد ، ارزش متعارف دارايي تحصيل شده مبناي ثبت قرار مي گيرد .

محاسبه سود و زيان معاوضه :

ارزش دفتري دارايي واگذار شده – ارزش متعارف دارايي واگذار شده = سود و زيان معاوضه

معاوضه دارايي هاي مشابه Exchange of similar Assets :

در صورتيکه کاربرد دارايي هاي که معاوضه مي شود يکسان باشد و در فعالتي هاي تجاري مشابه به کار گرفته شود اين معاوضه از نظر مقاصد حسابداري مشابه محسوب شود معاوضه دارايي هاي مشابه ممکن است منجر به سود يا زيان شود که هر يک از دو حالت جداگانه در زير بررسي مي شود :

الف : معاوضه دارايي هاي مشابه در مواردي که معاوضه به زيان منجر شود : در معاوضه دارايي هاي مشابه در صورتيکه ارزش متعارف دارايي واگذار شده کمتر از ارزش دفتري دارايي واگذار شده مي باشد زيان معاوضه بايد کلاً شناسايي و دارايي تحصيل شده به ارزش متعارف دارايي واگذار شده در دفاتر ثبت شود .

ب : معاوضه دارايي هاي مشابه در مواردي که معاوضه به سود منجر شود : معاوضه دارايي هاي مشابه به تکميل فرايند کسب سود منجر نمي شود زيرا دارايي تحصيل شده کاربردي مشابه با دارايي واگذار شده دارد و مبادله به قصد تحصيل سود انجام نمي گيرد روش ثبت معاوضه دارايي هاي مشابه در مواردي که معاوضه به سود منجر شود به شرح زير است :

v  اگر معاوضه بدون سرک نقدي باشد اولاً سودي شناسايي نمي شود . ثانياً دارايي تحصيل شده به ارزش دفتري دارايي واگذار شده در دفاتر ثبت مي شود .

v  اگر معاوضه متضمن پرداخت سرک نقدي باشد اولاً سود شناسايي نمي شود ثانياً دارايي تحصيل شده به مبلغي معادل ارزش دفتري دارايي واگذار شده به علاوه وجه نقد پرداخت شده در دفاتر ثبت مي شود .

v  اگر معاوضه متضمن دريافت سرک نقدي و مبلغ آن کمتر از 25./0 ارزش مبادله باشد مبادله به دو بخش تفکيک مي شود. بخش نقدي که به تکميل فرايند کسب سود منجر شده است فروش و بخش ديگر مبادله غير پولي فرض مي شود دراين حالت سود به تناسب بخش نقدي مبادله به شرح زير محاسبه و شناسايي مي شود :

سرک نقدي دريافت شده                      

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ× کل سود حاصل از معاضه * = سود براساس بخش نقدي معاوضه

ارزش متعارف دارايي تحصل شده + سرک نقدي دريافت شده

* کل سود حاصله از معاوضه از تفاوت ارزش متعارف و ارزش دفتري دارايي واگذار شده به دست مي آيد .

در صورتيکه در معاوضه داراييهايي مشابه مبلغ سرک نقدي معادل 25./0 يا بيشتر از 25./0 ارزش متعارف داراييهاي مبادله شده باشد معاوضه دارايي ها در دفاتر طرفين مبادله مانند معاوضه دارايي هاي غير مشابه به ارزش متعارف دارايي واگذار شده ثبت و کل سود شناسايي مي شود .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منابع :

" Accounting for certain Nonmonetary Transaction"

(ELTF) summary 86-29 (FASB , standard , conn ,1986)

ملک آرايي ، نظام الدين ، 1322- حسابداري اموال ، ماشين آلات و تجهيزات / سازمان حسابرسي مرکز تحقيقات حسابداري و حسابرسي ، 1377 چاپ يازدهم با تجديد نظر کامل – ارديبهشت

در معاوضه دارايي ها توجه به يک نکته الزامي است چنانچه دو دارايي که با هم معاوضه مي شوند مشابه باشند براي تعويض آنها با يکديگر شناسايي سود غير منطقي است اما بر اساس اصل احتياط کل زيان شناسايي مي گردد اما در معاوضه دارايي هاي غير مشابه کل سود و زيان معامله شناسايي مي گردد

معاوضه دارايي هاي غير مشابه:

ثبت زير انجام مي پذيرد:

نکته:در ثبت بالا فرض بر دريافت سرک نقدي گذاشته شده بديهي است چنانچه سرک نقدي پرداخت شده باشد ثبت بانک بستانکار خواهد شد همينطور فرض بر سود است چنانچه زيان در ميان باشد به جاي سود بستانکار , زيان بدهکار خواهيم داشت

معاوضه دارايي هاي مشابه:

ابتدا با استفاده از فرمول زير سود يا زيان معاوضه را مشخص ميکنيم سپس بر اساس سود يا زيان ثبتهاي متفاوتي خواهيم داشت

۱-زيان:

نکته:در ثبت بالا فرض بر پرداخت سرک نقدي گذاشته شده بديهي است چنانچه سرک نقدي دريافت شده باشد ثبت بانک بدهکار خواهد شد

۲-سود:

الف-بودن سرک نقدي: سودي شناسايي نمي شود

ب-پرداخت سرک نقدي:سودي شناسايي نمي شود

ج-دريافت  سرک کمتر از۲۵% از ارزش مبادله:سود به تناسب بخش نقدي مبادله شناسايي مي شود

نکته:کل سود حاصل از معاوضه از تفاوت ارزش دفتري و ارزش متعارف دارائي واگذار شده بدست مي آيد

د-دريافت سرک نقدي بيشتر از ۲۵% ارزش مبادله: در اين حالت ديگر دو دارايي از حالت مشابه خارج مي شوند و ثبتهاي حسابداري ماند تعويض دارائي هاي غيرمشابه انجام مي شود

مثال۱:يک دارايي به لرزش دفتري ۶۰۰ ريال با دارايي مشابه ديگري به ارزش متعارف ۸۰۰ ريال معاوضه و مبلغ ۲۰۰ ريال وجه نقد دريافت مي شود دارايي تحصيل شده معادل چند ريال در دفاتر ثبت مي شود

پاسخ:

ارزش دارايي واگذاري                                                                        ۱۰۰۰=۲۰۰+۸۰۰

سود مبادله                                                                                     ۴۰۰=۶۰۰-۱۰۰۰

با توجه به اينکه سود مبادله کمتر از۲۵% است و سرک نقدي دريافت شده است

سود قابل شناسايي                                                            ۸۰=(۲۰۰+۸۰۰)/۲۰۰*۴۰۰

ارزش دارايي تحصيل شده                                                           ۴۸۰=۸۰۰+۲۰۰-۶۰۰

مثال۲:يک شرکت فروشنده اتومبيل ,اتومبيل خود را با يک دستگاه رايانه معاوضه کرد ساير اطلاعات در تاريخ۳۱ خرداد ۱۳۷۷ در ارتباط با اين رويداد به شرح زير است:

ارزش دفتري اتومبيل                                                  ۳۰۰۰۰

قيمت فروش اتومبيل بر اساس سياهه                        ۴۵۰۰۰

ارزش متعارف رايانه                                                     ۴۳۰۰۰

سرک نقدي پرداخت شده                                            ۵۰۰۰

سود ناشي از معاوضه را محاسبه کنيد

پاسخ:

ارزش متعارف اتومبيل                                                                           ۳۸۰۰۰=۵۰۰۰-۴۳۰۰۰

سود ناشي از معاوضه                                                                           ۸۰۰۰=۳۰۰۰۰-۳۸۰۰۰

چون معاوضه غير مشابه است ملاک ارزش متعارف دارايي واگذار شده است

مثال۳:تجهيزاتي به ارزش دفتري۱۵۰ ريال و ارزش متعارف ۱۷۰ ريال همراه با پرداخت۳۰ ريال سرک نقدي واگذار و در عوض ماشين الاتي به ارزش روز ۲۱۰ ريال دريافت گرديد بهاي تمام شده دارايي تحصيل شده چند ريال است:

پاسخ:معاوضه دارايي غير مشابه

سود معاوضه                                                                                   ۲۰=۱۵۰-۱۷۰

بهاي تمام شده ماشين آلات                                                           ۲۰۰=۲۰+۳۰+۱۵۰

ثبت روزنامه:

ماشن الات                                                    ۲۰۰

               تجهيزات                                                     ۱۵۰

               نقد                                                              ۳۰

                سود معاوضه                                              ۲۰

مثال۴:شرکتي ماشين الاتي به ارزش دفتري۱۲۵ ريال و ارزش متعارف۱۰۰ ريال با يک قطعه زمين به ارزش متعارف۲۳۰ريال معاوضه کرد در اين معاوضه مبلغ ۱۲۰ ريال نيز نقدا پرداخت نمود ثبت حسابداري:

 زيان معاوضه                                                                       ۲۵-=۱۲۵-۱۰۰

بهاي تمام شده زمين                                                         ۲۲۰=۲۵-۱۲۰+۱۲۵

زمين                                              ۲۲۰

زيان معاوضه                                     ۲۵

                  ماشين الات                           ۱۲۵

                   نقد                                       ۱۲۰

مثال۵: در معاوضه دارايي هاي ثابت مشابه ارزش دفتري دارايي واگذار شده ۱۱۰۰۰ سرک نقدي دريافت شده ۳۰۰۰ارزش روز دارايي تحصيل شده۷۰۰۰ ريال است ثبت حسابداري:

پاسخ:

زيان معاوضه                                           ۱۰۰۰-=۱۱۰۰۰-۳۰۰۰+۷۰۰۰

بهاي تمام شده دارايي تحصيل شده                  ۷۰۰۰=۱۰۰۰-۳۰۰۰-۱۱۰۰۰

داراي ثابت جديد                          ۷۰۰۰

نقد                                            ۳۰۰۰

زيان معاوضه                                ۱۰۰۰

                  دارايي ثابت قديم                         ۱۱۰۰۰

معاوضه داراييها:

در معاوضه دارايي ها توجه به يک نکته الزامي است چنانچه دو دارايي که با هم معاوضه مي شوند مشابه باشند براي تعويض آنها با يکديگر  شناسايي سود غير منطقي است اما بر اساس اصل  احتياط  کل  زيان شناسايي مي گردد اما در معاوضه دارايي هاي غير مشابه کل سود و زيان معامله  شناسايي  مي گردد

معاوضه داراييها:

در معاوضه دارايي ها توجه به يک نکته الزامي است چنانچه دو دارايي که با هم معاوضه مي شوند مشابه باشند براي تعويض آنها با يکديگر شناسايي سود غير منطقي است اما بر اساس اصل احتياط کل زيان شناسايي مي گردد اما در معاوضه دارايي هاي غير مشابه کل سود و زيان معامله شناسايي مي گردد

معاوضه دارايي هاي غير مشابه:

استاندارد حسابداري شماره 11